مراقبت بعد از تزریق چربی

روند بهبودی بعد از تزریق چربی به صورت

بسیاری از مراجعین می‌پرسند: «دقیقاً کی خوب می‌شوم؟». آگاهی از اینکه در هر مرحله چه اتفاقی برای بدن می‌افتد، استرس شما را کم می‌کند. در اینجا نقشه راه بهبودی را مرور می‌کنیم:

علت ورم و پف صورت بعد از تزریق چربی

بلافاصله بعد از تزریق چربی، ممکن است احساس کنید صورتتان بیش از حد باد کرده، براق شده یا حتی شبیه «بادکنک» شده است. این وضعیت کاملاً طبیعی است و به دو دلیل اصلی رخ می‌دهد:

1. تزریق کمی بیشتر از میزان مورد نیاز (Overcorrection): از آنجا که همیشه درصدی از چربی تزریق شده جذب بدن می‌شود، پزشک عمداً کمی بیشتر از حد نیاز تزریق می‌کند تا بعد از پایان دوره جذب، حجم باقی‌مانده ایده‌آل باشد. بنابراین حجمی که الان می‌بینید، نتیجه نهایی نیست.
2. واکنش طبیعی به پروسه تزریق: بخشی از ورم صورت ناشی از مایعات بی‌حسی است که حین عمل استفاده شده است. همچنین حرکت ابزار ظریف تزریق (کانولا) در زیر پوست، باعث تحریک موقت بافت‌ها می‌شود و بدن به طور طبیعی با ورم به این موضوع پاسخ می‌دهد.

 مراقبت‌های فوری بعد از تزریق چربی (۲۴ ساعت اول)

ساعات اولیه پس از تزریق چربی حیاتی‌ترین زمان برای بقای سلول‌های تزریق شده است. در این بازه زمانی، بافت چربی هنوز خون‌رسانی پایداری ندارد و بسیار آسیب‌پذیر است.

نحوه استفاده از کمپرس خنک (نه سرد!)

کمپرس سرد در این مرحله ممکن است باعث آسیب به سلول های چربی تزریق شده شود. به همین دلیل برای کاهش تورم و کبودی اولیه، می‌توانید از کمپرس خنک استفاده کنید. (منبع)

• کمپرس را داخل یک پارچه یا حوله نازک بپیچید.
• آن را به آرامی روی نواحی اطراف محل تزریق (نه مستقیماً روی چربی‌ها) قرار دهید.
• از فشار دادن کمپرس روی صورت جداً خودداری کنید.

ترشحات خونابه از محل تزریق

ممکن است از محل سوراخ‌های کوچکِ ورود کانولا، کمی خونابه ترشح شود. این موضوع کاملاً طبیعی است و جای نگرانی ندارد. می‌توانید با یک گاز استریل تمیز، به آرامی ترشحات را پاک کنید اما محل زخم را فشار ندهید.

مصرف دارو و کاهش درد پس از تزریق چربی

داروهای تجویز شده را دقیق مصرف کنید. اگرچه عفونت نادر است، اما مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده برای پیشگیری ضروری است. لیست داروها را طبق جدول زیر و تا آخرین عدد مصرف کنید.

معمولاً درد پس از تزریق چربی خفیف و قابل تحمل است. استفاده از استامینوفن در ۳ تا ۵ روز اول کافی است. از مصرف خودسرانه آسپرین یا ایبوپروفن بدون مشورت پزشک خودداری کنید، زیرا ممکن است خونریزی را تشدید کنند.

نحوه خوابیدن بعد از تزریق چربی صورت

یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت های بعد از تزریق چربی صورت، اصلاح وضعیت خواب است. چراکه نیروی جاذبه می‌تواند باعث تجمع مایعات در صورت و افزایش تورم شود.

• با زاویه ۴۵ درجه بخوابید: هنگام خوابیدن، دو بالش زیر سر خود بگذارید تا سر و گردن بالاتر از سطح قلب قرار بگیرند. این کار به تخلیه سریع‌تر مایعات میان‌بافتی کمک کرده و از ورم شدید صبحگاهی جلوگیری می‌کند.
• به پشت (طاق‌باز) بخوابید: حداقل تا ۲ هفته باید فقط به پشت بخوابید.
• از وارد شدن فشار به ناحیه تزریق جلوگیری کنید: به هیچ عنوان روی صورت یا پهلو نخوابید. تماس صورت با بالش می‌تواند باعث جابجایی چربی‌های تازه تزریق شده و ایجاد ناهماهنگی در فرم صورت شود. اگر عادت به غلت زدن در خواب دارید، می‌توانید دو بالش اضافی در اطراف بدن خود قرار دهید تا مانع چرخش شما شوند.

تغذیه و رژیم غذایی بعد از تزریق چربی

رژیم غذایی شما در دوران نقاهت، نقشی حیاتی‌تر از آنچه تصور می‌کنید دارد. تغذیه مستقیماً تعیین می‌کند که چه درصدی از سلول‌های چربی زنده می‌مانند و در بافت جدید تثبیت می‌شوند.

1. آناناس تازه و ویتامین C مصرف کنید: آناناس تازه حاوی آنزیمی به نام «بروملین» است که اثر فوق‌العاده‌ای در کاهش تورم و کبودی دارد. در روزهای اول تا می‌توانید آناناس تازه یا قرص آناهیل (که در جدول دارویی ذکر شد) مصرف کنید.
2. مصرف نمک را به حداقل برسانید: سدیم موجود در نمک باعث حبس شدن آب در بدن و تشدید ورم می‌شود. حداقل تا ۱۰ روز مصرف نمک را به حداقل برسانید و از خوردن فست‌فود، چیپس و غذاهای کنسروی پرهیز کنید.
3. آب کافی بنوشید: روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. هیدراته بودن بدن به دفع مواد زائد و کاهش ورم کمک می‌کند.
4. پیشگیری از یبوست: به دلیل کاهش تحرک و مصرف داروها، ممکن است دچار یبوست شوید که فشار ناشی از آن برای صورت مضر است. مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و میگو (منابع امگا ۳) را افزایش دهید.

استحمام و شستشوی صورت بعد از تزریق چربی

از آنجا که منافذ پوست در محل‌های ورود کانولا باز است و چربی‌ها هنوز در جای خود ثابت نشده‌اند، رعایت یک روتین بهداشتی دقیق برای پیشگیری از عفونت و حفظ تقارن صورت حیاتی است. لطفاً موارد زیر را با دقت کامل انجام دهید:

• زمان اولین حمام: استحمام کردن از روز دوم بلامانع است.
• فشار آب ممنوع: هرگز زیر فشار مستقیم دوش آب قرار نگیرید. فشار آب می‌تواند به سلول‌های چربی که هنوز در جای خود محکم نشده‌اند آسیب بزند. از یک کاسه برای ریختن آب روی بدن استفاده کنید یا فشار دوش را بسیار کم کنید.
• شستشوی صورت: صورت خود را با آب ولرم و شوینده ملایم بشویید. نکته مهم این است که به هیچ عنوان صورت را ماساژ ندهید و فشاری وارد نکنید. شستشو باید با لمس بسیار آرام نوک انگشتان انجام شود.
• آرایش و ضد آفتاب: معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از تزریق چربی، استفاده از کرم ضدآفتاب و آرایش سبک مجاز است. اما هنگام پاک کردن آرایش باید بسیار با ملایمت رفتار کنید.
• گرما ممنوع: تا ۳ هفته از رفتن به سونا، جکوزی، حمام‌های بخار طولانی و سولاریوم اکیداً خودداری کنید. گرما باعث افزایش ورم و مرگ سلول‌های چربی می‌شود.

ورزش و فعالیت بدنی بعد از تزریق چربی

• هفته اول (استراحت نسبی): سه روز تا یک هفته پس از تزریق چربی، از انجام کارهای سنگین منزل، باغبانی و هر فعالیتی که نیاز به خم کردن سر دارد پرهیز کنید. خم شدن باعث هجوم خون به صورت و افزایش تورم می‌شود.
• پیاده‌روی آرام: استراحت مطلق ممنوع است! راه رفتن آرام در منزل را سریع شروع کنید. این کار گردش خون را بهبود بخشیده و خطر لخته شدن خون در پاها را از بین می‌برد.
• بازگشت به ورزش: انجام ورزش‌های سنگین که باعث تعریق زیاد، افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شوند، تا چند هفته ممنوع است. این فعالیت‌ها متابولیسم بدن را بالا برده و ممکن است باعث سوختن چربی‌های تزریق شده شوند. ورزش‌های سبک کششی و پیاده‌روی آرام مانعی ندارد.

مدیریت ورم و عدم تقارن بعد از تزریق چربی

یکی از شایع‌ترین تماس‌های بیماران با کلینیک، نگرانی درباره عدم تقارن صورت یا ورم بیش‌از‌حد در روزهای اول است.

• ورم متغیر: ورم صورت صبح‌ها بیشتر است و در طول روز با ایستادن و نشستن کمتر می‌شود.
• عدم تقارن: ممکن است یک طرف صورت شما ورم بیشتری نسبت به طرف دیگر داشته باشد و احساس کنید صورتتان کج شده است. این حالت ناشی از تفاوت جذب تورم در دو نیمه بدن است و جای نگرانی ندارد. با فروکش کردن ورم، تقارن باز خواهد گشت.
• وسواسی نشوید: بررسی مداوم صورت در آینه و حساسیت زیاد فقط استرس شما را بالا می‌برد. حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد از حجم اولیه تزریق شده (که شامل ورم و مایعات است) در طی ۳ ماه جذب می‌شود. نتیجه نهایی و فرم اصلی صورت بعد از ۳ ماه مشخص می‌شود، پس صبور باشید.

مراقبت‌های تزریق چربی به بدن (باسن، دست و پا)

اگر تزریق چربی در نواحی غیر از صورت (مانند باسن، دست یا پا) انجام داده‌اید، باید بدانید که مراقبت‌های این نواحی کمی با صورت متفاوت است. برخلاف صورت، اندام‌های بدن معمولاً تحت فشار مستقیم وزن (هنگام نشستن یا راه رفتن) و جاذبه زمین هستند. این دو عامل می‌توانند باعث جابجایی چربی، مرگ سلول‌ها یا ورم شدید و طولانی‌مدت شوند. بنابراین رعایت نکات زیر برای خنثی کردن اثر فشار و جاذبه حیاتی است:

مراقبت‌های خاص تزریق چربی به باسن

تا ۲ هفته نباید مستقیماً روی باسن بنشینید. فشار مستقیم باعث مرگ سلول‌های چربی و تغییر شکل باسن می‌شود. اگر مجبور به نشستن هستید، حتماً از بالش‌های مخصوص زیر‌نشیمنی (حلقه‌ای یا دونات) استفاده کنید تا فشار به ران‌ها منتقل شود و باسن با سطح تماس پیدا نکند. هنگام خوابیدن نیز باید دمر (روی شکم) یا به پهلو بخوابید.

مراقبت‌های خاص تزریق چربی به دست

تا ۲ هفته کارهای غیر ضروری با دست انجام ندهید (تایپ طولانی، ظرف شستن، بلند کردن اجسام). هرچه حرکت دست‌ها کمتر باشد، ماندگاری چربی بیشتر خواهد بود.

مراقبت‌های خاص تزریق چربی به پا

سر پا ایستادن طولانی باعث تجمع ورم شدید در مچ و ساق پا می‌شود که ممکن است ماه‌ها ماندگار شود. هنگام استراحت حتماً پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. از پیاده‌روی طولانی و استفاده از تردمیل در ۲ هفته اول خودداری کنید.

مراقبت از ناحیه برداشت چربی (پهلو و ران)

بسیاری از مراجعین تمام تمرکز خود را روی ناحیه تزریق می‌گذارند و از ناحیه‌ای که چربی از آن برداشته شده غافل می‌شوند. در حالی که راحتی شما در دوران نقاهت، تا حد زیادی به وضعیت این ناحیه بستگی دارد. از آنجا که در این ناحیه یک لیپوساکشن محدود انجام شده، رعایت نکات زیر ضروری است:

• گن و لباس فشاری (در صورت تجویز): اگر پزشک برایتان گن تجویز کرده است، پوشیدن آن اجباری است. گن با ایجاد فشار یکنواخت، از تجمع مایعات زیر پوست جلوگیری کرده و ورم موضعی را کاهش می‌دهد. معمولاً باید ۲ تا ۴ هفته به طور مداوم (جز هنگام حمام) گن بپوشید.
• پانسمان و ترشحات: خروج خونابه از سوراخ‌های محل برداشت در ۴۸ ساعت اول طبیعی و حتی مفید است ( چون باعث تخلیه مایعات و کاهش درد می‌شود). پانسمان ناحیه را خشک نگه دارید و در صورت اشباع شدن، آن را تعویض کنید.
• حمام و شستشو: شستشوی محل برداشت چربی با آب و صابون ملایم (بدون لیف زدن) از روز دوم بلامانع است تا از عفونت جلوگیری شود.
• کشیدن بخیه: اگر محل برداشت چربی بخیه زده شده باشد، باید ۱۰ تا ۱۴ روز پس از تزریق کشیده شود. برای کشیدن بخیه‌ها به کلینیک یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
• مدیریت درد و کبودی: احساس کوفتگی شدید (شبیه درد بعد از ورزش سنگین) طبیعی است. کبودی‌های این ناحیه ممکن است وسیع باشند و بر اثر جاذبه به نواحی پایین‌تر بدن حرکت کنند. تحرک سبک و راه رفتن به تخلیه مایعات و کاهش درد کمک می‌کند.

علائم هشدار و زمان مراجعه به پزشک

اگرچه عوارض تزریق چربی نادر است، اما آگاهی و هوشیاری شما در تشخیص زودهنگام می‌تواند از مشکلات جدی جلوگیری کند. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، درنگ نکنید و با کلینیک یا پزشک خود تماس بگیرید:

1. تب بالا و مداوم: اگر تب شما به بالای ۳۸.۵ درجه رسید و با مصرف استامینوفن پایین نیامد، نشانه هشدار دهنده عفونت سیستمیک است.
2. درد شدید و پیش‌رونده: درد بعد از عمل باید به تدریج کم شود. اگر درد ناگهان شدید شد و حتی با مسکن‌های تجویز شده آرام نشد، نیاز به بررسی فوری دارد.
3. ترشحات غیرعادی: خروج مایعات زرد تیره، سبز یا بدبو از محل سوراخ‌های تزریق یا برش‌ها، علامت عفونت موضعی است.
4. تغییر رنگ نگران‌کننده پوست: اگر بخشی از پوست ناحیه تزریق (مثلاً نوک بینی یا گونه) سیاه، بنفش تیره یا سفید مرمری شد، ممکن است نشانه نکروز (مرگ بافت) یا انسداد رگ باشد. این مورد یک اورژانس پزشکی است.
5. علائم عفونت پوستی: قرمزی شدید که همراه با گرمای غیرعادی در پوست باشد و محدوده آن به مرور زمان گسترش یابد.
6. علائم خطرناک سیستمیک: تاری دید ناگهانی، درد شدید چشم، تنگی نفس یا درد قفسه سینه. (این موارد اگرچه بسیار نادر هستند، اما می‌توانند نشانه آمبولی چربی باشند).

داروها و مکمل‌ها بعد از تزریق چربی — چه چیزهایی با پزشک چک شود؟

علاوه بر داروهای تجویزی، مصرف برخی داروها و مکمل‌های رایج خانگی می‌تواند بر روند بهبودی شما اثر بگذارد. لطفاً پیش از مصرف هرگونه داروی اضافی، حتماً لیست زیر را بررسی کرده و با پزشک خود هماهنگ کنید.

رقیق‌کننده‌های خون

اگر به دلیل بیماری قلبی یا سایر شرایط پزشکی از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید، حتماً باید طبق دستور پزشک معالج خود عمل کنید. اما به طور کلی مصرف داروهای زیر تا ۲ هفته قبل و بعد از عمل معمولاً محدود می‌شود:

• آسپرین
• وارفارین و پلاویکس
• ویتامین E (در دوزهای بالا)

مکمل‌ها و گیاهان دارویی

بسیاری از افراد تصور می‌کنند داروهای گیاهی بی‌خطر هستند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند خونریزی زیرپوستی و کبودی را تشدید کنند.

غیرمجاز: مکمل‌های حاوی جینکو بیلوبا، جینسینگ، سیر (در مقادیر دارویی)، روغن ماهی (امگا ۳ در دوز بالا) و زنجبیل ممکن است انعقاد خون را مختل کنند. بهتر است در هفته اول با احتیاط مصرف شوند.

مجاز: مکمل‌های حاوی بروملین (مثل آناهیل) و ویتامین C و زینک به ترمیم زخم و کاهش ورم کمک می‌کنند و بسیار مفید هستند.

نتیجه‌گیری

موفقیت در تزریق چربی صرفاً وابسته به مهارت پزشک نیست؛ بلکه به تعامل فیزیولوژیک بدن با بافت جدید و نحوه مدیریت دوره نقاهت بستگی دارد. فرآیند خون‌رسانی و تغذیه سلول‌های جدید در هفته‌های اول حیاتی است و هرگونه فشار مکانیکی، حرارت بالا یا التهاب کنترل‌نشده می‌تواند نرخ بقای گرافت چربی را کاهش دهد. بنابراین، رعایت دقیق پروتکل‌های مراقبتی نه یک توصیه، بلکه بخشی از درمان است. با صبر و پیروی از دستورالعمل‌ها، شما شانس ماندگاری و کیفیت نتیجه نهایی را به حداکثر می‌رسانید.