مراقبت های قبل و بعد از بلفاروپلاستی

آمادگی‌ها و مراقبت‌های قبل از عمل بلفاروپلاستی

قبل از اینکه به اتاق عمل بروید، رعایت چند نکته کلیدی می‌تواند دوران نقاهت شما را به طرز چشمگیری کوتاه‌تر و راحت‌تر کند. آماده‌سازی بدن برای جراحی، به اندازه مراقبت‌های بعدی اهمیت دارد.

• قطع داروها و مکمل‌های رقیق‌کننده خون: حداقل یک هفته (و ترجیحاً ۱۰ روز) قبل از عمل، مصرف داروهایی مثل آسپرین، ایبوپروفن (ژلوفن)، ناپروکسن، ویتامین E و مکمل‌های گیاهی (مانند سیر، جنسینگ و روغن ماهی) را با مشورت پزشک قطع کنید. این داروها ریسک خونریزی و کبودی شدید بعد از عمل را افزایش می‌دهند.
• پرهیز از دخانیات: مصرف سیگار و قلیان را حداقل ۲ هفته قبل از عمل متوقف کنید. نیکوتین با کاهش جریان خون، ترمیم زخم را به تأخیر می‌اندازد و ریسک باقی ماندن جای اسکار را بالا می‌برد.
• هماهنگی برای همراه: عمل بلفاروپلاستی معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی سبک انجام می‌شود و شما پس از عمل به دلیل تاری دید (ناشی از پماد) و ورم، نمی‌توانید رانندگی کنید. حتماً با یک همراه هماهنگ کنید تا شما را به منزل برساند.
• آماده‌سازی منزل: قبل از عمل، کمپرس یخ آماده کنید، بالش‌های اضافی برای بالا نگه داشتن سر تهیه کنید و داروهای تجویزی پزشک را خریداری نمایید تا بعد از عمل دغدغه‌ای نداشته باشید.
• استحمام و پاکسازی پوست: شب قبل یا صبح روز عمل دوش بگیرید و صورت خود را کاملاً تمیز کنید. روز عمل به هیچ عنوان آرایش نداشته باشید و از کرم‌های صورت استفاده نکنید.

مراقبت‌های بعد از بلفاروپلاستی: دستورالعمل‌های روز به روز

دوره نقاهت بلفاروپلاستی یک فرایند خطی نیست و در هر مرحله نیازهای خاص خود را دارد. شناخت دقیق اتفاقات هر روز به شما کمک می‌کند تا استرس کمتری داشته باشید و بدانید چه چیزی طبیعی است.

۴۸ ساعت اول: مدیریت التهاب و شروع بهبودی

حیاتی‌ترین زمان برای کنترل عوارض ظاهری و تسریع روند درمان، دو روز اول است. در این مدت پوست اطراف چشم به شدت مستعد تورم است و مراقبت‌های شما نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

• کمپرس سرد: مهم‌ترین اقدام در این مرحله، استفاده مداوم از کمپرس سرد است. در طول روز چندین بار و هر بار به مدت حدود ۱۵ دقیقه، کیسه یخ را (که حتماً در پارچه نازک یا گاز استریل پیچیده‌اید تا سرما مستقیم پوست را نسوزاند) روی پلک‌ها قرار دهید. این کار باعث انقباض عروق، کاهش خونریزی زیرپوستی و تسکین ورم می‌شود.
• ترشحات و خونریزی: مشاهده چند قطره خون یا خونابه رقیق از محل بخیه‌ها در روز اول کاملاً طبیعی است و نباید باعث نگرانی شما شود. بافت‌ها در حال ترمیم هستند و این ترشحات بخشی از روند طبیعی است.
• محافظت در برابر نور: بلافاصله پس از ترخیص، حتماً از عینک آفتابی استفاده کنید. چشم‌های شما در این مدت به نور حساس هستند. استفاده از عینک آفتابی تیره نه تنها از چشم در برابر نور خورشید و گرد و غبار محافظت می‌کند، بلکه به شما آرامش بیشتری می‌دهد.
• تاری دید: ممکن است در ساعات اولیه پس از عمل، احساس تاری دید داشته باشید. نگران نباشید؛ این تاری اغلب به دلیل پماد چشمی است که حین عمل استفاده شده و جای نگرانی وجود ندارد. این حالت موقتی است و پس از چند ساعت یا نهایتاً چند روز برطرف می‌شود.
• ممنوعیت شستشو: تا ۳ روز اول، آب زدن به بخیه‌ها ممنوع است. زخم‌ها باید کاملاً خشک نگه داشته شوند تا ریسک عفونت به حداقل برسد.
• استراحت مطلق چشمی: از خیره شدن طولانی‌مدت به صفحه موبایل، لپ‌تاپ و تلویزیون خودداری کنید. پلک زدن کمتر هنگام تماشای صفحات نمایش، باعث خشکی چشم و فشار غیرضروری به بخیه‌ها می‌شود.

روز ۳ تا ۱۰: فروکش کردن التهاب

این دوره زمانی گذار از فاز حاد به فاز بهبودی است. ورم که معمولاً در روز سوم به اوج خود می‌رسد، به تدریج کاهش می‌یابد و رنگ کبودی‌ها از بنفش به زرد تغییر می‌کند. نکات کلیدی مراقبتی در این هفته عبارتند از:

• شروع استحمام و شستشو: پس از پایان ۳ روز اول، ممنوعیت تماس آب با بخیه‌ها برداشته می‌شود. شما می‌توانید استحمام کنید اما توجه داشته باشید که نباید روی بخیه‌ها لیف بزنید. شستشوی صورت باید با ملایمت و بدون فشار مستقیم آب دوش روی چشم‌ها انجام شود.
• نحوه استراحت: اگرچه سخت‌گیری‌های ۴۸ ساعت اول کمتر می‌شود، اما همچنان توصیه می‌شود هنگام خواب سر را کمی بالاتر نگه دارید. همچنین تا پایان روز سوم همچنان از خوابیدن به پهلو یا روی صورت خودداری کنید تا فشار نامتقارن به پلک‌ها وارد نشود.
• بازگشت به کار: شما می‌توانید بعد از یک هفته به محل کار خود بازگردید و فعالیت‌های روزانه سبک را از سر بگیرید. با این حال، بلند کردن اجسام سنگین (بیشتر از ۲ کیلوگرم) و خم شدن زیاد همچنان تا پایان هفته دوم ممنوع است.
• تداوم داروها: مصرف منظم آنتی‌بیوتیک خوراکی (سفیکسیم) و کپسول آناهیل (برای کاهش ورم) را طبق دستور پزشک تا پایان دوره ادامه دهید. استفاده از پماد چشمی و قطره اشک مصنوعی نیز برای جلوگیری از خشکی و عفونت در این مرحله ضروری است.
• محدودیت‌ها: در این بازه زمانی همچنان استفاده از لنز تماسی و لوازم آرایشی چشم ممنوع است.

روز ۱۰: کشیدن بخیه‌ها و شروع ترمیم نهایی

روز دهم، یک نقطه عطف مهم در تقویم بهبودی شماست. ۱۰ روز بعد از عمل باید برای کشیدن بخیه‌ها به کلینیک مراجعه کنید. این مرحله معمولاً بدون درد است و تنها ممکن است کشش مختصری احساس کنید. پس از برداشتن بخیه‌ها، احساس سبکی و راحتی چشمگیری در پلک‌ها خواهید داشت و پلک زدن راحت‌تر می‌شود.

• وضعیت ظاهری: طبیعی است که خط برش پس از کشیدن بخیه کمی قرمز یا صورتی باشد. نگران نباشید، این التهاب با استفاده منظم از ترمیم‌کننده و گذشت زمان فروکش می‌کند.
• تغییر پماد آنتی‌بیوتیک به ژل ترمیم‌کننده: تا قبل از این روز، شما موظف بودید پماد چشمی آنتی‌بیوتیک جنتامایسین را روی بخیه‌ها بزنید. اما بعد از کشیدن بخیه‌ها، پروتکل تغییر می‌کند. اکنون زمان شروع استفاده از ژل ترمیم‌کننده اسکار استراتادرم است.
• دستور مصرف ژل استراتادرم: باید روزی یک بار مقدار کمی از ژل را روی خط بخیه که اکنون بسته شده است بمالید. این کار کلید اصلی برای محو شدن جای عمل و جلوگیری از باقی‌ماندن رد بخیه است.

هفته دوم به بعد: بازگشت به زندگی عادی

با گذشت دو هفته از عمل، شما وارد مرحله تثبیت می‌شوید. اگرچه بخیه‌ها کشیده شده‌اند و ورم کاهش یافته، اما بافت‌های زیرین همچنان در حال بازسازی هستند. بسیاری از محدودیت‌ها در پایان هفته دوم برداشته می‌شوند:

• پایان ممنوعیت آرایش: شما تا دو هفته پس از جراحی نباید از کرم پودر، خط چشم، ریمل یا سایه در اطراف چشم استفاده می‌کردید. با پایان این دوره، آرایش کردن بلامانع است؛ اما توصیه می‌شود از لوازم آرایشی استاندارد و غیرحساسیت‌زا استفاده کنید.
• استفاده مجدد از لنز تماسی: از هفته دوم می‌توانید با خیال راحت از لنزهای تماسی (طبی یا زیبایی) استفاده کنید.
• رفع محدودیت فعالیت‌های بدنی: محدودیت‌های سخت‌گیرانه مانند عدم خم شدن و عدم بلند کردن اجسام سنگین (بیشتر از ۲ کیلوگرم)، معمولاً پس از هفته دوم برداشته می‌شود. شما می‌توانید به آرامی ورزش‌های سبک را از سر بگیرید، اما همچنان از فعالیت‌های پرفشار ناگهانی پرهیز کنید.
• محافظت در برابر آفتاب: پوست تازه ترمیم شده به شدت به نور خورشید حساس است و ممکن است دچار لک و تیرگی شود. هنگام خروج از منزل حتماً از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید.

جدول داروها و پمادهای ضروری بعد از بلفاروپلاستی

مصرف دقیق داروها نقش کلیدی در پیشگیری از عفونت و تسریع ترمیم زخم دارد. جدول زیر بر اساس پروتکل‌های استاندارد پزشکی تنظیم شده است (لطفاً توجه داشته باشید که نسخه پزشک شما همیشه در اولویت است):

نحوه صحیح خوابیدن و استراحت

یکی از ساده‌ترین اما موثرترین روش‌ها برای کاهش ورم صبحگاهی، اصلاح وضعیت خوابیدن است. چراکه جاذبه زمین می‌تواند باعث تجمع مایعات در بافت‌های صورت شود.

• زاویه ۳۰ درجه: هنگام خواب، سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. استفاده از دو بالش زیر سر یا استفاده از بالش‌های طبی شیب‌دار توصیه می‌شود.
• خوابیدن طاق‌باز (به پشت): حداقل تا ۳ روز اول به هیچ عنوان روی صورت یا پهلو نخوابید. تماس صورت با بالش می‌تواند باعث فشار به بخیه‌ها و تشدید نامتقارنی ورم شود. اگر عادت دارید در خواب غلت بزنید، اطراف خود را با چند بالش پر کنید تا ندر خواب تغییر وضعیت ندهید.

اصول شستشوی صورت و حمام کردن

حفظ بهداشت برای جلوگیری از عفونت ضروری است، اما آب نباید مستقیم با زخم تازه تماس پیدا کند. تا ۳ روز اول پس از جراحی، نباید به بخیه‌ها آب بزنید.

شما می‌توانید از روز اول استحمام کنید، اما فقط از گردن به پایین. پس از گذشت سه روز، می‌توانید با ملایمت صورت را بشویید، اما هرگز روی بخیه‌ها لیف نزنید و آب مستقیم دوش را روی چشم نگیرید. برای خشک کردن، حوله را با حرکات ضربه‌ای آرام روی صورت بگذارید و بردارید؛ هرگز حوله را روی پلک نکشید.

مراقبت از بخیه و مدیریت جای زخم (اسکار) بلفاروپلاستی

یکی از نگرانی‌های اصلی زیباجویان، باقی ماندن جای بخیه است. خوشبختانه پوست پلک به دلیل ضخامت کم و خونرسانی عالی، یکی از بهترین نواحی بدن برای ترمیم زخم است.

• ژل‌های ترمیم کننده (مانند استراتادرم): استفاده از ژل‌های آنتی‌اسکار (مثل استراتادرم) تنها بعد از کشیدن بخیه‌ها و بسته شدن کامل زخم مجاز است. معمولاً روزی یک بار لایه نازکی از ژل روی محل بخیه زده می‌شود.
• پرهیز از دستکاری: در روزهای اول ممکن است احساس خارش در ناحیه بخیه داشته باشید که نشانه ترمیم است. به هیچ عنوان چشم را نمالید و پوسته‌های روی زخم را نکنید.
• ماساژ ملایم: پس از بهبودی اولیه (معمولاً بعد از هفته دوم و با مشورت پزشک)، ماساژ ملایم ناحیه با روغن‌های تجویز شده می‌تواند به نرم شدن بافت اسکار و مسطح شدن آن کمک کند.

فعالیت‌های ممنوعه و محدودیت‌ها بعد از بلفاروپلاستی

برای تضمین نتیجه عمل و جلوگیری از باز شدن بخیه‌ها، رعایت موارد زیر تا دو هفته الزامی است:

1. ممنوعیت استفاده از لنز چشمی: لنزها می‌توانند باعث کشش پلک و افزایش ریسک عفونت شوند. در این مدت فقط از عینک استفاده کنید. استفاده از عینک آفتابی در بیرون از منزل نیز برای محافظت در برابر باد و نور ضروری است.
2. آرایش ممنوع: استفاده از خط چشم، ریمل، سایه و کرم‌پودر در اطراف چشم تا دو هفته ممنوع است. ذرات لوازم آرایشی می‌توانند وارد زخم شده و باعث عفونت یا نفوذ ذرات رنگی زیر پوست شوند.
3. فعالیت سنگین: خم شدن و بلند کردن اجسام سنگین (بیشتر از ۲ کیلوگرم) باعث افزایش فشار خون در سر و صورت شده و خطر خونریزی را بالا می‌برد.
4. سیگار و قلیان: نیکوتین با تنگ کردن عروق خونی، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را مختل کرده و روند ترمیم زخم را به شدت کند می‌کند. حداقل تا دو هفته پس از عمل از مصرف دخانیات پرهیز کنید.

عوارض طبیعی و علائم خطرناک بعد از بلفاروپلاستی

شناخت تفاوت میان واکنش‌های طبیعی بدن به جراحی و علائم هشداردهنده، حیاتی است. بسیاری از علائم مانند تاری دید یا ورم نامتقارن، بخشی از پروسه فیزیولوژیک ترمیم بافت هستند؛ اما در مقابل، برخی نشانه‌ها حکم زنگ خطر را دارند که نادیده گرفتن آن‌ها می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. (منبع)

الف) عوارض طبیعی (نگران نباشید)

• تاری دید خفیف: اغلب به دلیل استفاده از پمادهای چشمی چرب در حین و بعد از عمل ایجاد می‌شود و پس از چند ساعت یا چند روز برطرف می‌گردد.
• ترشحات خونی: دیدن چند قطره خونابه رقیق از محل بخیه‌ها در ۲۴ ساعت اول طبیعی است.
• باز ماندن جزئی پلک (لاگوفتالموس): در روزهای اول به دلیل ورم، ممکن است پلک‌ها کاملاً بسته نشوند. این حالت موقتی است و با کاهش ورم اصلاح می‌شود (استفاده از پماد و قطره در این مرحله برای جلوگیری از خشکی قرنیه حیاتی است).
• عدم تقارن: ورم پلک‌ها همیشه یکسان نیست و ممکن است یک چشم ورم بیشتری داشته باشد. قضاوت در مورد نتیجه نهایی را به بعد از فروکش کردن کامل ورم موکول کنید.

ب) علائم خطرناک (فورا با کلینیک یا پزشک تماس بگیرید)

در صورت مشاهده موارد زیر، زمان را از دست ندهید و سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید و پیش‌رونده: دردی که با مسکن‌های معمولی کنترل نمی‌شود، به ویژه اگر با احساس فشار شدید پشت چشم همراه باشد.
• کاهش ناگهانی بینایی: تاری دید شدید که با شستشو برطرف نمی‌شود یا سیاه شدن میدان دید.
• ترشحات چرکی: خروج ترشحات غلیظ زرد یا سبز رنگ همراه با گرمی و قرمزی شدید پوست اطراف چشم.
• تنگی نفس: به ندرت ممکن است واکنش به داروها یا استرس جراحی باعث مشکلات تنفسی شود.

نتیجه‌گیری

مراقبت های بعد از بلفاروپلاستی شاید در نگاه اول طولانی به نظر برسد، اما در واقع یک سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت برای یک عمر زیبایی است. کلید موفقیت در این مسیر، صبر و پایبندی به دستورالعمل‌ها است. به یاد داشته باشید که بدن هر فرد با سرعت متفاوتی ترمیم می‌شود؛ پس خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. اگر تمام موارد ذکر شده در این مقاله، از کمپرس سرد گرفته تا مصرف دقیق داروها را رعایت کنید، نه تنها دوره نقاهت راحت‌تری خواهید داشت، بلکه نتیجه نهایی جراحی نیز بسیار طبیعی‌تر و ماندگار تر خواهد بود.